Dit argument wordt bij discussies over elektrificatie van het verkeer vaak naar voren gebracht, maar slechts weinigen kunnen het uitleggen. Vermoeiend voor degenen die zich gedetailleerder bezighouden met het onderwerp. Want een geestelijk duel met iemand vechten die zich heeft bewapend met de populairste standaardargumenten, ís vermoeiend - altijd. Laten we de kans dan nu even grijpen om voor wat opheldering te zorgen.

De hoofdstukken in één oogopslag

• Zeldzame aardmetalen: Helemaal niet zo zeldzaam?
• Hoeveel zeldzame aardmetalen zitten in de accu?
• En hoe zit het met kobalt?
• Conclusie

Zeldzame aardmetalen: Helemaal niet zo zeldzaam?

Tot de zeldzame aardmetalen behoren in totaal 17 elementen van het periodieke stelsel, ook wel ”zeldzame aardelementen” genoemd (kortweg ZAE).

Maar nauwelijks iemand weet dat deze niet echt zo zeldzaam zijn. De tegenstrijdige benaming stamt echter uit de tijd dat deze elementen werden ontdekt, omdat deze meestal werden gevonden in zeldzame mineralen.

Maar hoe zeldzaam is ”zeldzaam” nú? Het antwoord is ontnuchterend: zelfs lood of koper (niet meer weg te denken in de huidige elektronica) zijn minder vaak in de aardkorst te vinden dan bijvoorbeeld het ”zeldzame aardelement” neodymium.

Hoe zeldzaam goud is, wordt de meeste kinderen al duidelijk gemaakt in sprookjes. En toch hoort het niet bij de ”zeldzame aardmetalen”, hoewel het nog lastiger te vinden is dat het meest zeldzame metaal van de zeldzame aardelementen: thulium.

*Bij de zeldzame aardmetalen horen: scandium, yttrium, lanthanium, gadolinium, cer (Engl.: cerium), terbium, praseodymium, dysprosium, neodymium, holmium, promethium, erbium, samarium, thulium, europium, ytterbium, lutetium.

Hoeveel zeldzame aardmetalen zitten in de accu?

Precies: 0%.
Verrast? In een accu van een e-auto worden metalen zoals aluminium gebruikt, dat met ca. 8% het meest voorkomende metaal in de aardkorst is. En hoewel lithium en grafiet heel wat zeldzamer zijn dan aluminium, kunnen deze ongeveer net zo vaak worden gevonden als bijv. kobalt, tin en lood.

En hoe zit het met kobalt?

Bij kobalt worden nog in dezelfde ademteug de deels slechte omstandigheden in de mijnen van de hoofdexporteur Congo genoemd. Hoe groot is het probleem van dit metaal?

Feit is dat het kleinste deel van het wereldwijd ontgonnen kobalt uit de mijnen stamt waar deze omstandigheden mogelijkerwijs heersen.

Het grootste deel van het Congolese kobalt (84% volgens het Bundesanstalt für Geowissenschaften und Rohstoffe (Duitse federale instelling voor geowetenschappen en grondstoffen)), stand 2017, p. 17) komt al van industriële mijnen van internationale bedrijven, waar veiligheidsschendingen en kinderarbeid uit te sluiten zijn.

En ook de grote autofabrikanten hebben op de kritiek gereageerd en hun toeleveringsketen laten certificeren of deze volledig aangepast. Aangezien Australië ook aanzienlijke afzettingen bezit en met de korte afstand tot de accu-fabrieken in China een voordeel heeft qua locatie, zijn de investeringen in de ontginning daar sterk gestimuleerd.

Verder zijn verschillende programma's opgezet die het ontginnen van kobalt ethisch verantwoord maken en wordt bovendien met hoge druk gewerkt aan recycle-oplossingen en nieuwe technologieën, om zich in de toekomst volledig los te kunnen maken van Congo.

Conclusie

Zeldzame aardmetalen zijn niet zeldzamer dan andere grondstoffen, hebben een misleidende (verouderde) naam en komen niet voor in accu's van elektrische voertuigen.

De mondiale spelers in de auto-industrie willen eveneens overtuigen met een nieuw (groen) imago en hebben begrepen dat de herkomst van de gebruikte grondstoffen een steeds belangrijk aankoopcriterium is.